Erwtensoep is al generaties lang een geliefde wintermaaltijd in Nederland. Ooit een eenvoudige manier om restjes te verwerken, is deze stevige soep uitgegroeid tot een traditioneel gerecht met vaste ingrediënten én geheimen die van generatie op generatie worden doorgegeven.
Volgens Michel Rekers, viervoudig wereldkampioen snertkoken en ambassadeur van het erkende Immaterieel Erfgoed waartoe snert sinds 2019 behoort, begon erwtensoep ooit als voedsel voor mensen met weinig middelen. “Men gooide vroeger alle kliekjes in de pan. Het was voedzaam, goedkoop en vullend. Eén kom snert is al bijna een complete maaltijd.”
Wat de soep zo populair maakt, is de beschikbaarheid van lang houdbare ingrediënten. Nicoline Vaalburg, initiatiefnemer van het Nederlands Kampioenschap Snertkoken en eigenaar van een knolselderijbedrijf, noemt enkele onmisbare basisproducten: “Denk aan spliterwten, winterwortel, knolselderij en eventueel aardappelen. Die zijn het hele jaar door verkrijgbaar.”
Het ideale snertrecept begint met tijd en liefde
Een goede erwtensoep maak je niet zomaar. Rekers benadrukt het belang van aandacht en voorbereiding. “Je begint met een krachtige bouillon, bij voorkeur getrokken uit knolselderij. Daarna voeg je de spliterwten toe. Die kun je de avond van tevoren laten weken, maar het hoeft niet per se. Let wel op dat je tijdens het koken regelmatig roert, want ze kunnen snel aanbranden.”
Daarna volgen prei, ui en wortel. “De wortel is optioneel,” zegt Rekers. “Sommige mensen laten die weg voor een minder zoete smaak.”
Welk vlees hoort er écht in?
Traditioneel bevat erwtensoep varkensvlees. “Tijdens onze wedstrijden zie je soms nog ouderwetse varkenspoten boven de pan uitsteken,” vertelt Vaalburg. “Maar ook procureur of hamlappen zijn geliefd. Het moet in elk geval vet varkensvlees zijn, want dat geeft de soep zijn volle smaak.”
Een ander onmisbaar onderdeel is natuurlijk de rookworst. “De beste rookworst haal je vers gerookt bij de slager,” zegt Rekers. “Die geeft een diepe geur aan de soep. Verder kun je kiezen voor varkenspoulet, maar sommigen gebruiken zelfs varkensoren of -wangetjes. Zelf voeg ik graag ossentong of kalfstong toe. Dat smelt mooi weg en zorgt voor een extra laag aan smaak.”
Ruimte voor variatie
Hoewel het klassieke recept stevig in de Nederlandse eetcultuur geworteld is, zijn er volop variaties mogelijk. “Sommige mensen experimenteren met spruitjes of een Aziatische twist met citroengras,” aldus Vaalburg. “En er zijn steeds meer vegetarische versies. Maar over het algemeen houden mensen toch van een rijkgevulde soep met een flinke homp vlees en een stevige rookworst.”
Volgens de kenners is het belangrijkste dat je er je eigen smaak aan geeft. “Dat is juist het leuke aan erwtensoep,” besluit Rekers. “Iedereen kan er zijn eigen draai aan geven, en dat maakt het toegankelijk én persoonlijk.”